صرافی در لغت به معنای داد و ستد انواع پول است. پیدایش آن به عنوان یک حرفه را می‌توان ناشی از نیاز مردم به تعیین و صحت وزن و عیار مسکوکات گوناگونی دانست که در قرون پیشین رواج داشتند و ناآگاهی از وزن و عیار صحیح آنها می‌توانست زیان بار باشد. صرافی ریشه بانکداری مدرن امروزی است.
با استفاده از پول کاغذی در قرن ۱۷ و ایجاد بانکداری مدرن و نرخ تبدیل شناور بین پولهای مختلف بازارهایی مانند فورکس شکل گرفت.
تاریخ صرافی به زمانهای قدیم باز می‌گردد. در کتاب مقدس به صرافی اشاره
شده است. در زمان معبد دوم اورشلیم در حیات معبد تعداد زیادی افراد به شغل
صرافی اشتغال داشتند. این افراد پولهای رومی و یونانی که دارای عکس خدایان
آنها بود با پول یهودی که تنها پول قابل استفاده در معبد بود تعویض
می‌کردند. عیسی مسیح در اناجیل جهارگانه با این صرافان به شدت برخورد
می‌کند و آنان را کسانی می‌داند که خانه خدا را تبدیل به لانه دزدان
کرده‌اند.
عیسی مسیح صرافان را از معبد بیرون می‌کند.
در زمانهای قرون وسطی در اروپا بیشتر شهرها دارای واحد پولی خود بودند که دارای نقش حاکم آن شهر بود. وقتی یک غریبه وارد شهر می‌شد مجبور بود پول همراه خود را با پول آن شهر تعویض کند. صرافان در این زمان این پول خارجی را محک می‌زدند و آن را با پول محلی عوض می‌کردند. بیشتر انتقالهای وجه بزرگ با سکه انجام نمی‌شد و تنها به وسیله صراف از حساب یک نفر به حساب فرد دیگر منتقل می‌شد.
با گسترش کار صرافها آنها به وام دادن نیز پرداختند. شوالیه‌های تمپلار به زائران اورشلیم وام می‌دادند.
در کشورهای اسلامی
به دلیل اینکه در امپراطوری عثمانی پولهای بسیار مختلفی مورد استفاده
بود نیاز به صراف برای محک زدن و تعویض این پولها وجود داشت. به دلیل اینکه
در دین یهودیت گرفتن سود بر روی پول از غیریهودی (جنتیل) ممنوع نیست در
بیشتر کشورهای اسلامی شغل صرافی به صورت اختصاصی در دست یهودیان بود.
اروپاییانی که از عثمانی دیدن می‌کردند ابراز می‌کردند که اقتصاد عثمانی
بدون حضور این یهودیان صراف قابل ادامه نیست. بسیاری صرافان متهم میشدند
که گوشه‌های سکه را بریده و یا در وزن آن تقلب می‌کنند.
صرافی در ایران
در ایران نیز به دلیل اینکه در دین اسلام سودگرفتن بر روی پول ممنوع محسوب می‌شد این تجارت به صورت کامل در اختیار یهودیان بود. در قرن نوزدهم تقریباً تمامی یهودیان شیراز به صرافی اشتغال داشتند.
صرافی در ایران به رغم تکامل خود دراواخر قرن نوزدهم، با رقابت شدید
بانک استقراضی روس و بانک شاهنشاهی ایران، که علاوه بر آشنایی با فنون جدید
بانکداری با حمایت دولت‌های روسیه، انگلستان و ایران نیز برخوردار بودند
روبرو شد. در سالهای بعد بسیاری از صرافان به ورشکستگی کشانده شدند و دیگر
هیچگاه نتوانستند نقش پیشین خود را باز یابند. طی چند دههٔ اخیر صرافان
بیشتر در زمینه داد و ستد مسکوکات طلا و نقره و ارزهای خارجی، و به طور
محدود در زمینه اعطای وام‌های کوچک، فعالیت داشته‌اند.
انواع صرافی در ایران
صرافان به ۲ نوع، صرافی نوع اول و صرافی نوع دوم تقسیم میشدند:
صرافی نوع اول
صرافی‌هایی که صرفًا به خرید و فروش نقدی ارز (غیرالکترونیک) و مسکوک
طلا و نقره مبادرت می‌نمایند و پرداختن به سایر معاملات ارزی توسط این نوع
صرافی‌ها ممنوع می‌باشد.
صرافی نوع دوم
صرافی‌هایی که علاوه بر خرید و فروش نقدی ارز و مسکوک طلا و نقره به امر نقل و انتقال ارز در چارچوب مقررات ارزی از جمله انجام عملیات مربوط به حواله‌های ارزی از طریق بانک‌ها و موسسات اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی و ارائه خدمات ارزی برون مرزی از طریق کارگزاران مجاز خارج از کشور و ازاین قبیل اشتغال می‌ورزند.
در دستورالعمل اجرایی تأسیس، فعالیت و نظارت بر صرافی‌ها که با ۴۸ ماده و ۱۳ تبصره در هزار و صد و هشتاد و سومین جلسه شورای پول و اعتبار مورخ ۱۳۹۳/۵/۲۸ به تصویب رسید، تقسیم‌بندی صرافی‌ها به دو نوع اول و دوم وجود ندارد و صرافی‌ها بر حسب توان و ظرفیت خود، نسبت به خرید و فروش نقدی ارز و انجام عملیات مربوط به حواله‌های ارزی اقدام
می‌کنند.